21/01/2015 3:57:41

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có khởi bệnh khá âm thẩm, tổn thương phế quản đã xuất hiện và diễn biến nặng dần, cho đến khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng thì thực tế tổn thương đường thở đã xuất hiện từ nhiều năm trước

Sự kích thích bởi các chất khói, khí độc như khói thuốc lá, bụi ô nhiễm môi trường, hơi khí độc công nghiệp…làm cho các phế quản co thắt và dẫn đến các dấu hiệu khó chịu về hô hấp như ho, thậm chí đôi khi bệnh nhân có cảm giác khó thở hoặc lên cơn khó thở rõ rệt với tiếng cò cứ. Không khí lạnh cũng là một yếu tố kích thích và làm cho phản xạ ho nặng lên.
Sự kích thích này sẽ tương ứng với quá trình viêm mà khởi đầu của phản ứng viêm là sự tập trung của các tế bào bảo vệ cơ thể ở thành phế quản. Những tế bào này đã tạo nên những phản ứng hóa học tại chỗ bởi các chất oxy hóa (các dẫn xuất của oxy trong không khí). Các phản ứng hóa học này sẽ làm quá trình viêm nặng lên và làm cho thành phế quản dày lên. Đường kính trong của các phế quản có xu hướng giảm đi, giảm sự lưu thông của không khí. Các phản ứng này cũng làm phá hủy thành các phế nang đó chính là giãn phế nang. Sự kích thích phế quản cũng dẫn đến tình trạng tăng sản xuất các chất nhầy. Các chất nhầy này không được đẩy ra khỏi phế quản theo con đường tự nhiên như bình thường do các tế bào lông chuyển đã bị biến đổi bởi quá trình viêm. Dịch nhầy tích tụ trong các phế quản đã bị hẹp và càng làm tăng cản trở sự lưu thông không khí. Sự lấp đầy phế quản này là nguyên nhân gây phản xạ ho (dấu hiệu đầu tiên của COPD ở những người hút thuốc) để đẩy dịch nhầy ra trước khi nuốt xuống dạ dày hoặc khạc ra. Lúc đầu thì các dịch nhầy khạc ra có màu trắng trong, theo thời gian sẽ chuyển thành màu vàng hoặc màu xanh mà không cần phải bị nhiễm khuẩn.

Tóm lại sự tăng tiết và tích tụ chất nhầy trong lòng phế quản và sự dày thành phế quản mà nguyên nhân là do phản ứng viêm, phản xạ co thắt cơ phế quản làm tắc nghẽn đường dẫn khí, điều đó giải thích tại sao bạn bị khó thở khi hoạt động gắng sức và thể hiện bằng cách thở nhanh hơn và mạnh hơn, không khí lưu thông càng ngày càng khó khăn hơn.

Ho, khạc đờm và khó thở sẽ được cải thiện một phần nếu bạn ngừng sớm việc tiếp xúc với các yếu tố kích thích phế quản mà cụ thể là bỏ hút thuốc lá.

PGS.TS. Ngô Quý Châu, TS. Chu Thị Hạnh, TS. Nguyễn Thanh Hồi