24/01/2015 6:41:34

Giãn phế nang là tình trạng lòng các phế nang giãn rộng. Giãn phế nang có thể tập trung tại trung tâm tiểu thùy (Giãn phế nang trung tâm tiểu thùy), hoặc lan tỏa toàn bộ tiểu thùy (Giãn phế nang toàn tiểu thùy), hoặc khu trú sát dưới màng phổi

Bình thường, khoảng 70% không khí ra khỏi lòng phế nang trong thì thở ra, rồi lại được lấp đầy trong thì hít vào. Trong COPD, do tình trạng tắc nghẽn đường dẫn khí tồn tại thường xuyên, đặc biệt trong thì thở ra, gây tình trạng ứ đọng không khí trong lòng các phế nang, do vậy làm các phế nang với thành rất mỏng bị căng phồng, lâu dài, tình trạng căng phồng này trở nên không hồi phục.
Trên lâm sàng biểu hiện bằng lồng ngực căng vồng, nếu tiến hành đo sẽ thấy kích thước lồng ngực theo chiều trước – sau lớn hơn theo chiều ngang (bình thường kích thước theo chiều ngang lớn hơn theo chiều trước – sau). Tình trạng này được gọi là giãn phế nang hay khí thũng phổi.

Giãn phế nang được gọi là giãn phế nang trung tâm tiểu thùy khi các tổn thương khu trú ở trung tâm tiểu thùy. Thường biểu hiện sau 40 tuổi và nặng lên cùng với mức độ tắc nghẽn phế quản. Giãn phế nang càng tiến triển thì thở ra càng khó do lượng khí bị giữ lại trong phổi ngày càng nhiều. Lồng ngực dần căng phồng theo các chiều (chủ yếu là chiều trước sau) và người ta gọi lồng ngực hình thùng. Còn một thể giãn phế nang nữa đó là thể giãn phế nang toàn tiểu thùy, trường hợp này hiếm gặp hơn do tổn thương toàn bộ tiểu thùy phổi khác với thể giãn phế nang trung tâm tiểu thùy chỉ tổn thương ở trung tâm tiểu thùy. Kiểu giãn phế nang này bắt đầu ở những người trẻ 20 tuổi và mà không do hút thuốc gây nên. Nguyên nhân của thể giãn phế nang này thường do có bất thường về gen gây thiếu hụt men anpha1 antitripsine là men bảo vệ có tác dụng kháng lại các men tiêu protein. Sự thiếu hoàn toàn hay một phần men này sẽ dẫn đến sự phá hủy cấu trúc các phế nang và tạo thành các tổn thương giãn phế nang. Tình trạng giãn phế nang này sẽ tăng lên nếu như hút thuốc và tiếp xúc với các chất kích thích phế quản.
PGS.TS. Ngô Quý Châu, TS. Chu Thị Hạnh, TS. Nguyễn Thanh Hồi